Fotografia w Full Spectrum i bliskiej podczerwieni: Przewodnik dla entuzjastów
Fotografia w pełnym spektrum światła (Full Spectrum) oraz bliskiej podczerwieni (Near Infrared, NIR) to niszowe, ale fascynujące dziedziny fotografii, które otwierają przed twórcami nowe możliwości artystyczne i naukowe. W tym artykule omówimy podstawy, sprzęt i techniki, a także potencjalne zastosowania tych rodzajów fotografii.
Czym jest fotografia Full Spectrum i NIR?
Fotografia Full Spectrum polega na rejestrowaniu obrazów w pełnym zakresie światła widzialnego, ultrafioletowego (UV) oraz podczerwonego (IR). Tradycyjne aparaty fotograficzne są wyposażone w filtry blokujące promieniowanie UV i IR, aby uniknąć zakłóceń w odwzorowaniu kolorów. W przypadku fotografii Full Spectrum te filtry są usuwane, co pozwala uchwycić cały zakres światła, w tym fale niewidzialne dla ludzkiego oka.
Fotografia bliskiej podczerwieni skupia się natomiast na rejestrowaniu światła w zakresie od ok. 700 do 1000 nanometrów, co znajduje się tuż poza zakresem widzialnym. Obrazy podczerwone charakteryzują się niezwykłymi kontrastami, miękkimi tonalami i unikalnym efektem tzw. "efektu Wooda", gdzie rośliny odbijają podczerwień w sposób przypominający światło widzialne.
Jak przygotować aparat do fotografii Full Spectrum i NIR?
Aby rozpocząć przygodę z fotografią Full Spectrum lub NIR, konieczne jest dostosowanie sprzętu fotograficznego. Oto kluczowe kroki:
- Modyfikacja aparatu:
- Usunięcie filtra blokującego UV i IR (hot mirror) to podstawa. Proces ten powinien być przeprowadzony przez specjalistyczny serwis, aby uniknąć uszkodzeń.
- Po modyfikacji aparat staje się bardziej uniwersalny, ale wymaga dodatkowych filtrów, aby selektywnie rejestrować światło widzialne, UV lub IR.
- Filtry:
- Do fotografii bliskiej podczerwieni stosuje się filtry IR, takie jak Hoya R72 lub 720nm, które blokują światło widzialne, przepuszczając jedynie podczerwień.
- W przypadku Full Spectrum możliwe jest użycie filtrów UV, IR lub kombinacji, aby dostosować rejestrowany obraz do konkretnego projektu.
- Obiektywy:
- Nie wszystkie obiektywy są odpowiednie do fotografii podczerwonej, ponieważ mogą powodować efekty niepożądane, takie jak hot spots (jasne plamy). Popularne są obiektywy manualne, jak np. Helios 44-2, które dobrze współpracują z podczerwienią.
Techniki fotografii Full Spectrum i NIR
Ustawienia aparatu:
- Czas naświetlania: Podczerwień wymaga dłuższego czasu naświetlania, zwłaszcza w przypadku filtrów IR.
- ISO: Staraj się ustawiać ISO na niskim poziomie, aby zminimalizować szumy.
- Balans bieli: Ręczne ustawienie balansu bieli jest kluczowe, szczególnie w fotografii IR, aby uzyskać naturalne odcienie.
Postprodukcja:
- Obróbka obrazów w programach takich jak Adobe Lightroom czy Photoshop jest niezbędna. Typowe kroki obejmują korekcję balansu bieli, wzmacnianie kontrastu i dostosowanie barw.
- W przypadku fotografii IR często stosuje się zamianę kanałów kolorów (red-blue channel swap), aby uzyskać surrealistyczny efekt.
Zastosowania fotografii Full Spectrum i NIR
- Sztuka:
- Tworzenie surrealistycznych obrazów, gdzie niebo jest ciemne, a rośliny świą tajemniczą białością, to znak rozpoznawczy fotografii IR.
- Nauka:
- Analiza zdrowia roślin i ich fotosyntezy, ponieważ rośliny odbijają podczerwień w sposób proporcjonalny do ich kondycji.
- Badania archeologiczne i dokumentacja, np. ujawnianie ukrytych detali na obrazach lub zabytkach.
- Technika i przemysł:
- Inspekcja budynków w poszukiwaniu strat ciepła.
- Bezpieczeństwo, np. detekcja elementów niewidzialnych dla ludzkiego oka.
Fotografia Full Spectrum i bliskiej podczerwieni to ekscytujące środki wyrazu i narzędzia badawcze, które pozwalają spojrzeć na świat z nowej perspektywy. Choć wymaga specjalistycznego sprzętu i wiedzy, nagrodą są niezwykłe obrazy, które zapierają dech w piersiach. Jeśli szukasz sposobu na rozwój swoich umiejętności fotograficznych, warto dać szansę tej nietuzinkowej dziedzinie.
Galeria zdjęć
Zdjęcia przykładowe zostały zrobione aparatem Vivitar Vivicam X426 po konwersji Full Spectrum. Zdjęcia JPG zostały obrobione przy użyciu specjalnie przygotowanych obrazów HaldCLUT zmieniających balans bieli.
Pełne Spektrum
Fotografia w pełnym spektrum obrazująca widzenie podczerwieni wraz ze światłem widzialnym
Podczerwień
Fotografia w bliskiej podczerwieni aparatem Full Spectrum z nałożonym filtrem
Termowizja
Zdjęcie przedstawia termowizję w zakresie bliskiej podczerwieni do obrazowania procesu nagrzewania lutownicy rozgrzanej do kilkuset st.C. w porównaniu ze światłem widzialnym.
Podsumowanie
Fotografia w Full Spectrum i NIR to ciekawy temat który pozwala ujrzeć świat w świetle niewidocznym dla ludzkiego oka ale jest to temat niszowy i niestety dość trudny. Wymaga odpowiedniego sprzętu i wiedzy.