Spec-Driven Development — praktyczne wprowadzenie i narzędzia do generowania specyfikacji

Wraz ze wzrostem złożoności projektów informatycznych rośnie również znaczenie dobrze przygotowanej dokumentacji. W szczególności dotyczy to systemów opartych na API, mikroserwisów, kontraktów danych czy integracji między modułami. W takich środowiskach coraz większą popularność zyskuje podejście Spec-Driven Development (SDD) — metoda tworzenia oprogramowania, w której specyfikacja jest głównym źródłem prawdy, a implementacja powstaje jako odpowiedź na jej wymagania.

Ten artykuł wyjaśnia:

• czym jest Spec-Driven Development,
• jak wygląda proces pracy,
• why specyfikacja jest kluczowa,
• jak powinna być zbudowana,
• oraz jak w praktyce tworzyć ją szybciej dzięki generatorowi specyfikacji Markdown.

Czym jest Spec-Driven Development?

Spec-Driven Development to podejście, w którym najpierw powstaje specyfikacja, a dopiero później implementacja. Spec definiuje:

• zachowanie systemu,
• kontrakty API,
• formaty danych,
• sposoby komunikacji,
• przypadki brzegowe i błędy,
• kryteria akceptacji.

Dopiero po uzgodnieniu specyfikacji zespoły (backend, frontend, QA, architekci) zaczynają pracę nad kodem. Dzięki temu wszystkie strony rozumieją, co dokładnie ma zostać stworzone.

To podejście pomaga unikać rozbieżności między zespołami, ogranicza nadinterpretacje i zmniejsza liczbę poprawek na późnym etapie projektu.

SDD a inne metody tworzenia oprogramowania

SDD często łączy elementy BDD i API First, ale jest bardziej techniczne i kontraktowe — głównym celem jest precyzyjny opis tego, jak ma działać system.

Kluczowe cechy Spec-Driven Development

Specyfikacja jako Single Source of Truth

Dokument jest podstawą wszystkich decyzji projektowych.

Implementacja dopasowana do specyfikacji

Zespół najpierw projektuje, później koduje.

Automatyzowalne artefakty

Ze specyfikacji można generować:

• testy zgodności,
• modele danych,
• szkielety API,
• dokumentację.

Ograniczenie błędów komunikacyjnych

Zespół backend, frontend, devops, QA pracują według tego samego dokumentu.

Jak powinna wyglądać specyfikacja?

Dobrze przygotowana specyfikacja techniczna powinna zawierać:

1. Tytuł projektu

Czytelne określenie, czego dokument dotyczy.

2. Wymagania funkcjonalne

Co system ma robić — z perspektywy użytkownika lub integracji.

3. API / Endpoints

Dla każdego endpointu:

• metoda HTTP,
• ścieżka,
• opis działania,
• przykładowy payload,
• odpowiedzi,
• zasady walidacji,
• statusy błędów.

4. Modele danych

Struktury obiektów używanych w komunikacji.

5. Przypadki brzegowe i błędy

Co się dzieje przy nieprawidłowych danych lub nieoczekiwanych operacjach.

6. Kryteria akceptacji

Warunki, które muszą zostać spełnione, aby uznać funkcjonalność za gotową.

Przykładowa specyfikacja Markdown

Poniżej znajduje się przykładowa, kompletna specyfikacja wygenerowana w podejściu Spec-Driven Development. Możesz ją wykorzystać jako wzór, szablon lub demonstrację działania generatora.

# User Management Service

## Wymagania funkcjonalne
- System umożliwia tworzenie kont użytkowników.
- Użytkownik może pobrać informacje o swoim profilu.
- Administrator może dezaktywować konto użytkownika.
- System waliduje wszystkie pola wejściowe zgodnie z regułami biznesowymi.

## API / Endpoints

### POST /users
**Opis:** Tworzy nowego użytkownika.

**Payload przykładowy:**
{
  "email": "string",
  "password": "string",
  "name": "string"
}

**Odpowiedzi:**
- `201 Created` – użytkownik utworzony
- `400 Bad Request` – błędne dane wejściowe
- `409 Conflict` – konto z takim e-mailem już istnieje

### GET /users/{id}
**Opis:** Pobiera informacje o użytkowniku.

**Parametry:**
- `id` (number) – identyfikator użytkownika

**Odpowiedzi:**
- `200 OK` – zwraca dane profilu użytkownika  
- `404 Not Found` – użytkownik nie istnieje

### DELETE /users/{id}
**Opis:** Dezaktywuje konto użytkownika.

**Odpowiedzi:**
- `204 No Content` – konto dezaktywowane
- `404 Not Found` – brak użytkownika
- `403 Forbidden` – brak uprawnień

## Modele danych

### User
{
  "id": 123,
  "email": "user@example.com",
  "name": "John Doe",
  "active": true,
  "createdAt": "2024-01-01T12:00:00Z"
}

### ErrorResponse
{
  "error": "string",
  "message": "string",
  "timestamp": "ISO8601"
}

## Przypadki brzegowe i błędy

* Próba utworzenia konta bez adresu e-mail → `400 Bad Request`.
* Próba usunięcia użytkownika, który już jest dezaktywowany → `409 Conflict`.
* Zapytanie GET /users/{id} z wartością `id 

Jak tworzyć specyfikacje szybciej?

Generator Specyfikacji Markdown

Praca nad specyfikacją potrafi być czasochłonna, szczególnie jeśli dokument ma być czytelny, spójny i zgodny ze standardem Markdown. Właśnie dlatego powstał Generator Specyfikacji Markdown — aplikacja, która automatyzuje ten proces.

Jak działa?

Aplikacja działa lokalnie w przeglądarce (HTML + Bootstrap 5.3 + JavaScript), dzięki czemu:

• działa natychmiast,
• nie wysyła żadnych danych na serwer,
• zapewnia prywatność,
• jest łatwa do użycia.

Użytkownik wypełnia pola formularza, a aplikacja generuje kompletny dokument Markdown.

Jak korzystać z aplikacji?

1. Wpisz nazwę projektu.

2. Dodaj wymagania funkcjonalne.

Każdy punkt to jedna linia listy.

3. Dodaj dowolną liczbę endpointów API:

• metoda HTTP
• ścieżka
• opis
• parametry
• przykładowy JSON
• odpowiedzi i statusy

4. Zdefiniuj modele danych.

Struktury obiektów lub JSON, używane w API lub logice systemu.

5. Dodaj przypadki brzegowe i błędy.

Przydatne dla QA i testerów integracyjnych.

6. Wpisz kryteria akceptacji.

To warunki, które muszą zostać spełnione, by funkcjonalność była uznana za poprawną.

Generowanie dokumentu

Po wypełnieniu wszystkich pól kliknij:

„Generuj Markdown”

Aplikacja:

• łączy dane w spójną specyfikację,
• renderuje podgląd,
• pozwala skopiować treść i wkleić ją do projektu,
• umożliwia zapis jako .md.

Możesz umieścić dokument w repozytorium Git, w narzędziach takich jak Confluence, Notion, GitHub Wiki lub jako podstawę API Contract.

Dlaczego warto używać Spec-Driven Development wraz z generatorem specyfikacji?

Stabilniejsze projekty

Mniej zmian na etapie implementacji.

Jedno źródło prawdy

Wszyscy pracują na tej samej specyfikacji.

Szybsza komunikacja

Spec jasno opisuje zachowanie systemu.

Automatyzacja i powtarzalność

Generator zapewnia zawsze tę samą strukturę dokumentu.

Lepsza jakość API i mikroserwisów

Zyskujesz kontrakt, który można testować i weryfikować.

Podsumowanie

Spec-Driven Development to skuteczna metoda tworzenia oprogramowania, która minimalizuje ryzyko błędów wynikających z niejednoznacznej komunikacji. Umożliwia planowanie systemu przed implementacją i zapewnia przejrzystą dokumentację kontraktów API, modeli danych i zachowania systemu.

Dzięki Generatorowi Specyfikacji Markdown cały proces tworzenia specyfikacji staje się znacznie szybszy, prostszy i bardziej uporządkowany. Aplikacja prowadzi użytkownika przez wszystkie kluczowe sekcje, generuje poprawny Markdown i pozwala skupić się na treści zamiast na formatowaniu.

To idealne narzędzie dla:

• programistów,
• architektów,
• analityków,
• QA,
• zespołów pracujących nad API i mikroserwisami.

Zapoznaj się z moją aplikacją do generowania specyfikacji Markdown.